Kemik iliği kanseri, tıpta multipl miyelom olarak tanımlanır. Bu kanser türü, bir tür beyaz kan hücresi olan plazma hücrelerinde başlar. Ayrıca, plazma hücreli kanserlerin en fazla görülenlerinden biridir. Plazma hücreleri vücutta bağışıklık sisteminin önemli bir parçasıdır. Bu hücreler, enfeksiyonla savaşmak için antikor üretirler. Bu rahatsızlıkta anormal plazma hücreleri ise paraprotein denilen faydalı işlevi bulunmayan tek tip antikor üretir. Kemik iliği kanserinin teşhisinde genellikle paraprotein ölçümü kullanılır.

Kemik iliği, büyük kemiklerin ortasındaki süngerimsi yapıdır. Burada hem plazma hücreleri bulunur hem de kan hücreleri üretilir. Hastalık sırasında plazma hücrelerinin DNA’sı hasar görür ve kanserli duruma gelirler. Bu hücreler, miyelom hücreleri olarak tanımlanır. Çoğu kanserin aksine, bu kanser türünde kitle ya da tümör oluşmaz. Kemik iliği içindeki miyelom hücreleri bölünür ve çoğalır. Genellikle yetişkinlerde kemik iliğinin aktif olduğu alanları, yani göğüs kafesi, omurga, pelvis, kalça ve omuzlar gibi yerleri tutar. Kemik iliği kanseri, genellikle kemik iliğindeki birikmiş miyelom hücrelerinden ve kan ile idrardaki paraprotein ile belirlenir.

Diğer kanser türlerinde olduğu gibi, kemik iliği kanseri de hücrelerde başlar. Vücutta ihtiyaç duyulmayan yeni hücreler oluşur, hasarlanmış olan ve eskiyen hücreler ise ölmez. Bazen hücreler birikerek kitle oluşturabilir. Plazma hücrelerinin anormal hale gelmesi sonucunda, miyelom yani kemik iliği kanseri ortaya çıkar. Bu anormal hücreler kendi kopyalarını meydana getirmek için bölünmeye devam ederler. Bu sayede çok sayıda anormal hücre oluşur. Bunlara miyelom hücreleri denir. Bu hücreler zamanla kemik iliğinde birikim yaparlar ve kemikteki sert alanlara zarar vermeye başlarlar. Farklı alanlarda birikim olduğunda, bu durum multipl miyelom olarak adlandırılır. Ayrıca, hastalık böbrekler gibi başka organ ve dokulara da zarar verebilir. Hücreler M proteinleri denilen antikorlar ve diğer proteinleri üretirler. Bu proteinler idrarda, kanda ve organlarda birikim yapar.

Bu kanserin oluşum nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Ancak bulaşıcı bir kanser değildir. Hastalar bunu başkalarından kapmazlar. Kemik iliği kanserinde bazı faktörlerin riski artırdığı bilinmektedir:

Hastalarda en fazla sırt ve kaburgalarda yoğunlaşan kemik ağrısı, kemik kırıkları, yorgunluk ve halsizlik, susama, sıkça enfeksiyon geçirmek, ateş, iştahsızlık ve kilo kaybı, bulantı ve kusma, kabızlık, sıkça idrara çıkma gibi belirtiler görülebilir. Ancak bu belirtiler her zaman kanserin sonucunda olmaz. Bu yüzden hastaların mutlaka muayeneden geçirilmesi gerekir.

Bazı hastalarda yapılan rutin kan testleriyle tanı konulabilir. Genellikle kemik kırığı sonucunda çekilen x-ray filminden sonra kanserden şüphelenilir. Hastalar sorgulanarak, fiziki muayene yapılır. Bunun dışında kan testleri, idrar testleri, x-ray filmi ve biyopsi gibi tetkikler yapılabilir.

Hastalığın tedavi seçenekleri çeşitlidir. Bunlar hastanın gözlem altında tutulması, indüksiyon tedavisi ve kök hücre naklini içerir. Bazen bu tedavi seçenekleri kombinasyon halinde uygulanır. Tedavi seçimi, kanserin ne kadar ilerlediğine ve semptomların ne kadar etkili olduğuna bağlıdır. Ayrıca, tedavi sürecinde kemoterapi, radyoterapi ve biyolojik tedavi gibi yöntemler de kullanılabilir. Hastaların yaşam kalitesini artırmak ve semptomları hafifletmek amacıyla destekleyici tedaviler de uygulanabilir.

Kemik iliği kanseri teşhisi konulan hastalar, yaşam tarzlarında bazı değişiklikler yaparak hastalıkla daha iyi başa çıkabilirler. Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, yeterli uyku ve stres yönetimi, hastalığın seyrini olumlu yönde etkileyebilir. Ayrıca, hastaların düzenli doktor kontrollerini ihmal etmemeleri ve tedavi planlarına sadık kalmaları önemlidir. Destek gruplarına katılmak ve psikolojik destek almak da hastaların moral ve motivasyonunu artırabilir.

Kemik iliği kanseri, erken teşhis ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. Bu nedenle, belirtiler ortaya çıktığında vakit kaybetmeden bir sağlık profesyoneline başvurmak büyük önem taşır.